Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là hiện tượng nhân nhầy đĩa đệm thoát khỏi vị trí bình thường,có thể đứt hoặc rách vòng sợi. Vị trí thường gặp nhất là ở L4 - L5 và S1 do 2 đĩa đệm này là bản lề vận động trọng yếu của cột sống.

Vậy bạn có biết, khi chúng ngồi sẽ tác động một lực rất lớn lên Cột sống thắt lưng so với việc nằm và đứng! Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết ở bài viết dưới nhé!

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là gì?

Cột sống thắt lưng gồm 5 đốt sống, ký hiệu từ L1 đến L5, là phần nối giữa cột sống ngực phía trên và xương cùng (S1) phía dưới. Giữa mỗi đốt sống là một đĩa đệm – cấu trúc mềm, đàn hồi, đóng vai trò như một “bộ giảm xóc” giúp cột sống linh hoạt khi vận động. Mỗi đĩa đệm gồm hai phần chính: vòng sợi bên ngoài cứng chắc và nhân nhầy bên trong mềm, có tính đàn hồi cao.

Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi vòng sợi bên ngoài bị tổn thương hoặc rách, khiến nhân nhầy tràn ra ngoài. Khối nhân nhầy này có thể chèn ép lên rễ thần kinh hoặc ống sống, gây đau, tê, thậm chí yếu liệt ở vùng chi dưới. Tình trạng này thường xảy ra tại các vị trí có nhiều vận động và chịu áp lực lớn, đặc biệt là đốt sống L4–L5 và L5–S1 – hai vị trí phổ biến nhất của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.

Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh, trong đó phổ biến nhất là:

Thoái hóa tự nhiên

Tuổi tác chính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Khi bước vào độ tuổi trung niên, quá trình lão hóa khiến cho cấu trúc xương khớp dần yếu đi:

• Nhân nhầy trong đĩa đệm mất dần độ ẩm, trở nên khô cứng, giảm tính đàn hồi.
• Bao xơ bao quanh dễ bị nứt rách khi chịu áp lực.
• Khả năng phục hồi và tái tạo của đĩa đệm suy giảm, khiến nguy cơ thoát vị ngày càng cao.

Đây là lý do vì sao bệnh thường xuất hiện nhiều ở người trên 40 tuổi, đặc biệt là nhóm lao động nặng hoặc ít vận động.

Chấn thương cột sống

Những tác động mạnh hoặc sai tư thế trong lao động, thể thao và sinh hoạt hàng ngày cũng có thể gây thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng:

• Tai nạn giao thông, tai nạn lao động gây lực nén trực tiếp lên cột sống.
• Ngã hoặc va chạm mạnh làm tổn thương cấu trúc đĩa đệm.
• Bê vác vật nặng sai tư thế, cúi gập người đột ngột hoặc xoay lưng quá mức.

Các chấn thương này không chỉ gây thoát vị ngay lập tức mà còn để lại tổn thương tiềm ẩn, dẫn đến bệnh xuất hiện sau một thời gian.

Thói quen sinh hoạt không khoa học

Lối sống thiếu lành mạnh cũng là yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Ngồi lâu một chỗ: dân văn phòng, lái xe đường dài thường phải ngồi hàng giờ liền, tạo áp lực dồn nén lên vùng thắt lưng.
• Ngồi hoặc đứng sai tư thế: cúi gập lưng, khom người hoặc vẹo cột sống kéo dài làm lệch trọng tâm, khiến đĩa đệm bị chèn ép.
• Ít vận động: khiến cơ lưng và cơ bụng yếu đi, không đủ khả năng nâng đỡ cột sống.
• Mang giày cao gót thường xuyên: thay đổi trọng lực cơ thể, gây căng thẳng lên vùng thắt lưng.

Những thói quen này nếu duy trì lâu dài sẽ dần dần làm cột sống yếu đi, dễ phát sinh thoát vị.

Yếu tố bẩm sinh và di truyền

Không ít trường hợp bệnh xuất phát từ nền tảng sẵn có của cơ thể:

• Bẩm sinh: một số người có cấu trúc cột sống yếu hoặc bất thường bẩm sinh ở đốt sống và đĩa đệm.
• Di truyền: nếu trong gia đình có người từng bị thoát vị đĩa đệm, nguy cơ mắc bệnh của thế hệ sau thường cao hơn bình thường.
• Bệnh lý kèm theo: loãng xương, cong vẹo cột sống, thoái hóa sớm… cũng là yếu tố nguy cơ tiềm ẩn

Đây là nhóm nguyên nhân khó tránh khỏi, nhưng người có yếu tố di truyền hoặc cấu trúc xương yếu cần chú ý nhiều hơn đến việc phòng ngừa và kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Đau thắt lưng

Đau vùng thắt lưng là dấu hiệu điển hình nhất khi bị thoát vị đĩa đệm. Ban đầu, cơn đau có thể xuất hiện âm ỉ, thoáng qua rồi biến mất, nhưng theo thời gian mức độ đau sẽ tăng dần và kéo dài hơn. Người bệnh thường thấy đau rõ khi cúi xuống, ngửa lưng, xoay người hoặc mang vác vật nặng. Ngay cả những hoạt động nhỏ như ho, hắt hơi cũng có thể làm cơn đau bùng phát dữ dội. Nếu không điều trị kịp thời, cơn đau có xu hướng trở thành mạn tính, ảnh hưởng lớn đến công việc và sinh hoạt hàng ngày.

Đau lan xuống chân (đau thần kinh tọa)

Một trong những triệu chứng đặc trưng của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là đau lan theo đường đi của dây thần kinh tọa. Người bệnh cảm thấy cơn đau bắt đầu từ vùng thắt lưng rồi chạy dọc xuống mông, mặt sau đùi, bắp chân và thậm chí tới tận bàn chân. Cơn đau thường có tính chất như bỏng rát hoặc điện giật, xuất hiện rõ hơn khi ngồi lâu, đi lại nhiều hoặc vận động mạnh. Đây chính là lý do nhiều người nhầm lẫn bệnh với đau thần kinh tọa đơn thuần, nhưng thực chất nguyên nhân là do đĩa đệm chèn ép vào rễ thần kinh.

Tê bì và yếu cơ

Khi nhân nhầy thoát ra ngoài chèn ép dây thần kinh, người bệnh có thể gặp tình trạng tê bì, mất cảm giác hoặc cảm giác châm chích như kiến bò ở chân. Lâu dần, cơ bắp tại vùng bị ảnh hưởng sẽ yếu đi, làm giảm sức mạnh vận động. Nhiều người khó có thể đứng lâu, leo cầu thang hoặc đi bộ xa vì chân không đủ lực. Ở giai đoạn nặng, tình trạng yếu cơ kéo dài có thể dẫn đến teo cơ, gây mất cân đối hình thể và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động.

Hạn chế vận động

Thoát vị đĩa đệm thắt lưng làm cột sống mất đi sự linh hoạt vốn có, khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc thực hiện những động tác cơ bản. Việc cúi người, xoay lưng hay vươn tay lấy đồ vật trở nên khó khăn, thậm chí đau đớn. Nhiều người phải thay đổi dáng đi để giảm đau, dẫn đến dáng đi khập khiễng hoặc vẹo người. Hoạt động thường ngày như ngồi xổm, mang vác, leo cầu thang, thậm chí nằm ngủ cũng bị ảnh hưởng, làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống.

Rối loạn chức năng cơ tròn (trường hợp nặng)

Đây là triệu chứng nguy hiểm và thường chỉ xuất hiện khi thoát vị đĩa đệm đã tiến triển nặng, chèn ép trực tiếp vào tủy sống hoặc chùm rễ thần kinh đuôi ngựa. Người bệnh có thể gặp tình trạng tiểu tiện khó kiểm soát, tiểu són hoặc bí tiểu, kèm theo đại tiện không tự chủ. Đây là biến chứng rất nghiêm trọng, đòi hỏi phải được can thiệp y tế khẩn cấp, nếu không có thể dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn và nguy cơ liệt chi dưới.

Phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Tùy vào mức độ bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp nhằm giảm đau, giải phóng chèn ép thần kinh và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Điều trị bảo tồn (không phẫu thuật)

Đây là lựa chọn đầu tiên cho hầu hết bệnh nhân ở giai đoạn sớm. Người bệnh cần nghỉ ngơi hợp lý, tránh vận động nặng và giữ đúng tư thế trong sinh hoạt. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau, kháng viêm, giãn cơ hoặc thuốc giảm đau thần kinh nhằm kiểm soát triệu chứng. Song song đó, vật lý trị liệu như kéo giãn cột sống, xoa bóp, chườm nóng – lạnh giúp giảm chèn ép và cải thiện tuần hoàn. Ngoài ra, các bài tập phục hồi chức năng tập trung vào nhóm cơ lưng, cơ bụng sẽ tăng cường khả năng nâng đỡ cột sống, hạn chế tái phát.

Can thiệp xâm lấn tối thiểu

Khi điều trị bảo tồn không còn hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định các thủ thuật ít xâm lấn. Phổ biến nhất là tiêm thuốc corticosteroid ngoài màng cứng nhằm giảm viêm, giảm đau nhanh chóng, hiệu quả trong vài tuần đến vài tháng. Một lựa chọn khác là phẫu thuật nội soi lấy nhân thoát vị, giúp loại bỏ phần nhân nhầy chèn ép rễ thần kinh với vết mổ nhỏ, ít đau và thời gian hồi phục nhanh hơn so với mổ truyền thống.

Phẫu thuật mở

Trong những trường hợp nặng, có biến chứng như yếu liệt chi, rối loạn cơ tròn hoặc đau dữ dội kéo dài, phẫu thuật mở là phương án bắt buộc. Bác sĩ có thể tiến hành cắt bỏ phần đĩa đệm bị thoát vị để giải phóng chèn ép thần kinh, hoặc thay thế bằng đĩa đệm nhân tạo để duy trì vận động. Một số trường hợp cần hàn xương liên thân đốt nhằm cố định cột sống, đảm bảo sự ổn định và ngăn ngừa tái phát về sau.

Kết luận 

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là bệnh lý xương khớp phổ biến, có thể gây đau nhức kéo dài, hạn chế vận động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị đúng cách. 

Bên cạnh các phương pháp y khoa, chăm sóc trị liệu hỗ trợ tại các cơ sở chuyên nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục. Hum Spa với không gian thư giãn, đội ngũ kỹ thuật viên am hiểu về xoa bóp trị liệu và các liệu pháp chăm sóc cột sống chuyên sâu, là lựa chọn đáng tin cậy giúp giảm căng thẳng, hỗ trợ lưu thông khí huyết, làm dịu đau nhức vùng thắt lưng và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Hum Spa

• CN1: 114 Lê Thị Riêng, Phường Bến Thành, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh
• Hotline: 08 5630 0066 - Phone: 028 3925 0066
• Google map: https://maps.app.goo.gl/6bqZ1EoxsGd8Q2NA6
• CN2: 19 Đặng Tất, P. Tân Định, Quận 1, TP Hồ. Chí Minh
• Hotline: 02836200869 - Phone: 0846000869
• Google map: https://maps.app.goo.gl/8wzVisowvrGpiTC97
• Fanpage: https://www.facebook.com/humspavn/
• Instagram: https://www.instagram.com/hum_spa/
• Tiktok: https://www.tiktok.com/@humspa.official
• Threads: https://www.threads.com/@hum_spa